Podwyżki dla medyków – jak ustalić współczynnik pracy?

Klaudia Juszczak, Dominika Dykier

Temat podwyżek dla medyków nie cichnie. Kolejna już nowelizacja ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych niesie za sobą nowe zasady wynagradzania pracowników ochrony zdrowia. Przepisy nakładają na podmioty lecznicze szereg wymagań związanych z ustaleniem wysokości wynagrodzenia pracowników wykonujących zawód medyczny oraz pracowników działalności podstawowej. Nowelizacja ustawy nakłada również obowiązki dostosowania umów o pracę do nowych wymagań.

Zasadom obliczania wysokości wynagrodzenia oraz obowiązkom związanym z wdrożeniem przepisów poświęciliśmy uwagę w cyklu artykułów na naszym blogu:

Współczynnik pracy tak istotny

Należy przypomnieć, że zgodnie z ww. ustawą najniższe miesięczne wynagrodzenie zasadnicze przysługujące pracownikowi wykonującemu zawód medyczny oraz pracownikowi działalności podstawowej, innemu niż pracownik wykonujący zawód medyczny, zatrudnionym w podmiocie leczniczym ustala się jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”.

Niejednokrotnie nie jest oczywiste dla stron umowy przyporządkowanie pracownika do konkretnej grupy zawodowej, a w konsekwencji ustalenie właściwego współczynnika pracy. Jako narzędzie do odczytywania ustawy można potraktować rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami.

Wątpliwości i pojawiające się pytania

Właściciele podmiotów leczniczych stoją przed wieloma problemami związanymi z zakwalifikowaniem pracowników do właściwego współczynnika pracy. Pracodawcy często zadają sobie pytanie:

• Co w sytuacji, pracownik posiada wyższe kwalifikacje aniżeli wymagane?
• Co z kolei w sytuacji, gdy pracownik podniesie swoje kwalifikacje zawodowe w trakcie pracy na danym stanowisku?
• Jaki ma to wpływ na wynagrodzenie danego pracownika?

Na te i inne pytania odpowiedział Sąd Okręgowy z Łomży w wyroku z dnia 22 kwietnia 2022 r. na kanwie sprawy rozpoznawanej pod sygnaturą III Pa 5/22. Sprawa poddana rozstrzygnięciu przez sąd w omawianym wyroku pokazuje z jak skomplikowanymi zagadnieniami mierzą się podmioty lecznicze. Należy zaznaczyć, że linia orzecznicza nie jest w tym zakresie ugruntowana.

Wykształcenie wymagane czy posiadane?

Spór dotyczył tego, czy dla ustalenia współczynnika pracy znaczenie ma wykształcenie wymagane czy też posiadane przez pracownika. Sądy rozpoznające sprawę w dwóch instancjach wyraziły zupełnie odmienne poglądy w tym zakresie.

Zdaniem Sądu Rejonowego „wykładnia językowa, systemowa i funkcjonalna ustawy z dnia 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych prowadzi do jednoznacznego wniosku, że powódkom oraz innym pracownikom wykonującym zawód medyczny oraz pracownikom działalności podstawowej, innych niż pracownik wykonujący zawód medyczny należy się wynagrodzenie uzależnione od faktycznie posiadanego wykształcenia”.

Jednakże zdaniem Sądu Okręgowego, Sąd I instancji „niezasadnie przyjął, że wykładnia ustawy z 8 czerwca 2017 r. prowadzi do wniosku, iż współczynnik jest ściśle związany z rzeczywistym wykształceniem, a nie z kwalifikacjami wymaganymi na danym stanowisku przez podmiot zatrudniający. Sąd Rejonowy oparł się przy tym na błędnym założeniu jakoby kwalifikacje wymagane na określonym stanowisku w podmiotach leczniczych nie zostały nigdzie doprecyzowane, a ustawa z 8 czerwca 2017 r. odnosi się nie do stanowisk a do wykształcenia. Dlatego podmiot leczniczy określając na danym stanowisku niższe niż posiadane przez pracownika, nie może jednostronnie ustalać wynagrodzenia zasadniczego. To wszystko doprowadziło Sąd Rejonowy do wniosku, że ustawodawca powiązał wynagrodzenie zasadnicze z wykształceniem”.

Sąd Okręgowy wskazał, że ustalenie najniższego wynagrodzenia zasadniczego nie może nastąpić w oderwaniu od przepisów Kodeksu pracy. Wskazał również, że „w konsekwencji nie sposób zgodzić się z Sądem Rejonowym, że współczynnik pracy określony w załączniku do ustawy z 8 czerwca 2017 r. uzależniony jest od wykształcenia a nie wykształcenia wymaganego dla wykonywania pracy na danym stanowisku. To „wykształcenie wymagane” (kwalifikacje) nie ma charakteru dowolnego”.

W tym miejscu sąd odwołał się do wskazanego przez nas narzędzia do odczytywania ustawy tj.  Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 20 lipca 2011 r. w sprawie kwalifikacji wymaganych od pracowników na poszczególnych rodzajach stanowisk pracy w podmiotach leczniczych niebędących przedsiębiorcami. W dalszej części uzasadnienia Sąd Okręgowy podkreślił, że nie są mu znane regulacje prawne, które zobowiązywałyby pracodawcę do podnoszenia wynagrodzenia zasadniczego pracownikowi, który uzupełniłby wykształcenie zdobywając tytuł niewymagany do zajmowania stanowiska.

W uzasadnieniu wyroku Sąd Okręgowy podkreślił zasadę równego traktowania praw pracowników oraz zasadę jednakowego wynagradzania pracowników za pracę tej samej wartości u pracodawcy. W ocenie tego sądu istotne jest powiązanie najniższego wynagrodzenia z zakresem obowiązków, które wykonywane są na określonym, zajmowanym przez pracownika, stanowisku pracy.

Powyższe pokazuje jak wiele czynników podlega badaniu i analizie przy ustalaniu wysokości wynagrodzenia pracowników wykonujących zawód medyczny oraz pracowników działalności podstawowej innych niż wykonujący zawód medyczny. Ustalenie wysokości wynagrodzenia poszczególnych pracowników wymaga kompleksowej oceny powierzonych pracownikom zadań oraz wymagań stawianych na poszczególnych stanowiskach pracy.

Należy pamiętać, że ustawa nie określa wysokości wynagrodzenia a jedynie najniższą prawnie dopuszczalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego.