Sprzedaż i nabycie placówki POZ, a deklaracje pacjentów

Laura Marciniak

O tym, w jaki sposób odbywa się sprzedaż placówki medycznej z kontraktem specjalistycznym z NFZ pisaliśmy tutaj. Dziś skupimy się na nabyciu placówki medycznej, w ramach której są udzielane świadczenia zdrowotne z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w oparciu o zawartą z NFZ umowę. Skierujemy uwagę w szczególności na to, w jaki sposób można nabyć taką placówkę „wraz z pacjentami”, którzy są – jakby nie patrzeć – jej największym walorem, albowiem to od ilości zadeklarowanych w ramach danej placówki pacjentów zależy jej przychód.

Nabycie POZ w formie spółki

Z poprzedniego artykułu mogłeś się dowiedzieć m.in., że sprzedaż placówki medycznej może odbyć się zasadniczo na dwa sposoby. Odnoszą się one również do sprzedaży tzw. POZ. Pierwszy sposób polega na tym, że nabywasz spółkę poprzez zakup w niej udziałów – w przypadku spółki z o.o. lub ogółu praw i obowiązków – w przypadku spółki osobowej, wstępującym tym samym jeden do jeden w miejsce poprzedniego wspólnika czy też wspólników. Stajesz się więc właścicielem spółki. Spółka rzecz jasna pozostaje stroną wszystkich dotychczasowych umów i poza zmianą po stronie właścicielskiej, nic się nie zmienia jeśli chodzi o sytuację prawną i faktyczną spółki, w tym jej bieżącą działalność. Przede wszystkim, spółka którą nabywasz pozostaje stroną wszystkich umów na dotychczasowych zasadach, w tym umów z personelem, umów z podwykonawcami i innymi kontrahentami oraz umowy zawartej z NFZ. Co najważniejsze – w mocy pozostają złożone przez pacjentów deklaracje wyboru świadczeniodawcy. Nabywając taką spółkę nie musisz zaprzątać sobie głowy koniecznością uzyskania żadnych zgód od kontrahentów, z którymi spółka ma zawarte umowy, w tym nie ma konieczności uzyskiwania zgody ze strony NFZ na kontynuowanie zawartej z nim umowy oraz pozyskiwania na nowo lub przenoszenia deklaracji pacjentów. 

Nabywasz spółkę – zachowaj ostrożność

Oczywiście, przy nabyciu spółki należy zachować ostrożność i poprzedzić transakcję szczegółowym audytem, aby poznać jej sytuacją prawną i faktyczną. Nabywając udziały, czy ogół praw i obowiązków w funkcjonującej już spółce kupujesz co prawda gotową placówkę medyczną, jednak należy pamiętać, że nabywasz ją wraz ze wszelkimi zobowiązaniami, w tym zarówno wynikającymi z zawartych przez spółkę umów, z przepisów prawa, jak i z ewentualnych zdarzeń, które można zakwalifikować, jako czyny niedozwolone (delikty). Kupujesz zatem spółkę zarówno z jej atrybutami, jak i z obciążeniami, ponosząc konsekwencje decyzji i zdarzeń, które miały miejsce przed nabyciem przez Ciebie spółki. Poza samym audytem, w momencie gdy zdecydujesz się na zakup spółki równie istotne jest sformułowanie umowy sprzedaży udziałów w spółce z o.o. lub ogółu praw i obowiązków w spółce osobowej w sposób maksymalnie chroniący Twoje interesy, zwłaszcza pod kątem odpowiedzialności względem Ciebie osoby lub podmiotu od którego udziały te lub prawa nabywasz.

Kiedy nie ma możliwości nabycia POZ w ramach spółki i jakie może być rozwiązanie?

Nabycie placówki POZ w formie spółki nie będzie możliwe, w przypadku gdy spółka prowadzi kilka placówek medycznych (np. w różnych lokalizacjach) i nie wszystkie mają podlegać sprzedaży na Twoją rzecz. Wynika to z faktu, że nabywając spółkę kupujesz ją ze wszystkim co do niej należy. W takim przypadku, można rozważyć drugi sposób zakupu POZ, poprzez nabycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa w rozumieniu w art. 55(1) Kodeksu cywilnego, jeśli możliwe będzie wyodrębnienie ze spółki placówki mającej podlegać sprzedaży. Przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część stanowi – zgodnie z przyjętą definicją – zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych, przeznaczony do prowadzenia działalności gospodarczej. W skład przedsiębiorstwa wchodzą m.in. nazwa przedsiębiorstwa, własność nieruchomości i ruchomości, czy prawa wynikające z zawartych umów. Niestety umowa sprzedaży przedsiębiorstwa nie przenosi jednym ruchem na nabywcę wszystkiego, co niezbędne, aby kontynuować jej działalność na dotychczasowych zasadach. Chodzi przede wszystkim o to, że zobowiązania nie wchodzą w skład przedsiębiorstwa, co rodzi taki skutek, że aby wstąpić do wszystkich umów zawartych przez zbywcę przedsiębiorstwa i kontynuować ich realizacje, konieczne jest uzyskanie zgody kontrahentów, z którymi te umowy zostały zawarte. Z uwagi na to, że w zasadzie wszelkie umowy rodzą nie tylko prawa, ale również zobowiązania, dla ich skutecznego przejęcia konieczne będzie podpisanie obok umowy zbycia przedsiębiorstwa, dodatkowych porozumieć z kontrahentami. Przeprowadzenie transakcji nabycia przedsiębiorstwa może być zatem bardziej czasochłonnym procesem, niż zakup udziałów czy ogółu prawa i obowiązków w spółce. 

Co w przypadku, gdy właścicielem placówki POZ jest osoba fizyczna prowadząca jednoosobową działalność gospodarczą lub spółka cywilna?

W takiej sytuacji są dwie możliwości. Pierwsza z nich, to nabycie przedsiębiorstwa w rozumieniu w art. 55(1) Kodeksu cywilnego, które będzie przebiegało w sposób analogiczny, jak nabycie zorganizowanej części przedsiębiorstwa, o którym pisaliśmy wyżej. Druga możliwość jest taka, że przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą lub spółka cywilna zostają przekształcone w spółkę z o.o., a następnie Ty kupujesz udziały w tej spółce. Oczywiście, przekształcenie można poprzedzić umową zabezpieczającą zarówno Ciebie, jak i właściciela POZ, tak abyście obydwoje mieli pewność, że po przekształceniu działalności lub spółki cywilnej w spółkę z o.o. transakcja sprzedaży udziałów dojdzie do skutku.

Nabycie przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części – ostrożność również wskazana

Przy nabyciu przedsiębiorstwa lub jego zorganizowanej części należy pamiętać o tym, że nabywca przedsiębiorstwa ponosi ze zbywcą przedsiębiorstwa solidarną odpowiedzialność za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa do wartości nabytego przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia przedsiębiorstwa nie wiedział o tych zobowiązaniach, mimo zachowania należytej staranności. Musisz wiedzieć, że odpowiedzialność solidarna polega na tym, że wierzyciel może żądać zapłaty całości długu zarówno od zbywcy i nabywcy przedsiębiorstwa łącznie, jak i wyłącznie od jednego z nich. W przypadku spełnienia przez Ciebie całości zobowiązania, za które jako nabywca przedsiębiorstwa odpowiadasz wraz ze zbywcą przedsiębiorstwa, przysługuje Ci względem zbywcy przedsiębiorstwa roszczenie regresowe o zwrot – co do zasady – połowy tej kwoty. W umowie zbycia przedsiębiorstwa można odpowiedzialność regresową uregulować w sposób, który zabezpieczy Twoje interesy, w tym da możliwość żądania od zbywcy przedsiębiorstwa zwrotu nawet całości tej kwoty. Dodatkowo, podobnie jak w przypadku nabycia spółki, konieczne jest przeprowadzenie szczegółowego audytu nabywanego przedsiębiorstwa, a także pozyskanie zaświadczeń z Urzędu Skarbowego oraz ZUS dotyczących wysokości ewentualnych zaległości zbywcy przedsiębiorstwa wobec tych organów, tak abyś miał pewność czy i za jakie zobowiązania będziesz odpowiadał wraz ze zbywcą przedsiębiorstwa.

Co z umową zawartą z NFZ dotyczącą udzielania świadczeń zdrowotnych w rodzaju podstawowa opieka zdrowotna i z deklaracjami wyboru świadczeniodawcy złożonymi u zbywcy przedsiębiorstwa?

Przechodzimy do sedna problemu dotyczącego możliwości przeniesienia na nabywcę przedsiębiorstwa będącego placówką POZ umowy zawartej z NFZ i deklaracji złożonych przez pacjentów. Z cywilistycznego punktu widzenia zawarcie umowy przenoszącej kontrakt, tzw. cesja kontraktu jest możliwa i umowy takie są zawierane z NFZ w przypadku tzw. kontraktów specjalistycznych. Problem jednak w tym, że zgodnie z dominującym stanowiskiem poszczególnych oddziałów NFZ, cesja kontraktu nie wiąże się z przejściem na nabywcę przedsiębiorstwa deklaracji wyboru świadczeniodawcy – przy takim podejściu NFZ, jest więc bezcelowa. Przepisy przynoszą nam jednak inne rozwiązanie umożliwiające „przeniesienie” deklaracji złożonych przez pacjentów. Mianowicie, zgodnie z art. 10a ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej, świadczeniodawca udzielający świadczeń z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej może złożyć do Prezesa NFZ wniosek, w którym wskaże świadczeniodawcę, który zabezpieczy udzielanie tych świadczeń pacjentom, którzy złożyli u niego deklaracje wyboru, w przypadku gdy jego umowa ulegnie rozwiązaniu. W przypadku rozwiązania takiej umowy, Prezes NFZ kierując się koniecznością zapewnienia dostępu do świadczeń podstawowej opieki zdrowotnej na danym obszarze, wskazuje świadczeniodawcę lub świadczeniodawców, którzy zabezpieczą udzielanie tych świadczeń pacjentom, którzy złożyli deklaracje wyboru u świadczeniodawcy, którego umowa ulega rozwiązaniu, uwzględniając świadczeniodawcę wskazanego we wniosku złożonym przez dotychczasowego właściciela POZ. Przekładając to na realia związane z nabyciem przedsiębiorstwa, istnieje możliwość wypowiedzenia kontraktu zawartego z NFZ przez zbywcę przedsiębiorstwa oraz wskazania nabywcy przedsiębiorstwa, jako świadczeniodawcy, który zabezpieczy udzielanie świadczeń pacjentom zbywcy przedsiębiorstwa. W takim przypadku, nabywca przedsiębiorstwa zawiera co prawda nową umowę z NFZ, jednak deklaracje wyboru złożone u dotychczasowego świadczeniodawcy, stanowią podstawę do rozliczania świadczeń, zgodnie z wnioskiem złożonym przez zbywcę przedsiębiorstwa.

Jeśli jesteś zainteresowany sprzedażą placówki POZ lub jej nabyciem i zastanawiasz się, która z przedstawionych powyżej możliwości byłaby dla Ciebie najlepsza, a także czy i w jaki inny sposób można byłoby doprowadzić do celu, który Cię interesuje, zapraszamy do kontaktu z zespołem Kancelarii.