Nowe zasady wystawiania recept – zmiany od 1 listopada 2023 r.

Natalia Paradowska – radca prawny

Nowelizacja ustawy o refundacji leków z dnia 17 sierpnia 2023 roku wprowadza szereg zmian, nie tylko w zakresie zasad nabywania leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych przez świadczeniodawców czy funkcjonowania aptek, ale także w odniesieniu do wystawiania recept i ordynowania leków przez lekarzy. Oto kluczowe aspekty, o których lekarze powinni pamiętać.

• Umieszczenie oznaczenia „nie zamieniać” lub „NZ” na recepcie wymaga uzasadnienia w dokumentacji medycznej. W dokumentacji medycznej pacjenta należy zamieścić informację o tym, jakie wskazania medyczne lub mogące wystąpić działania niepożądane uzasadniają ordynację danego leku.
• Od dnia 1 listopada 2023 r. receptę na leki o kategorii dostępności Rpw (środki odurzające lub psychotropowe) będzie można wystawić jedynie elektronicznie.
• Zmiany dotyczą również zasad wystawiania recept na leki bezpłatne – uprawnieni do otrzymania bezpłatnych leków są zarówno osoby, które ukończyły 65 lat, jak i dzieci do ukończenia 18 roku życia. Aby móc pacjentowi wystawić receptę na lek bezpłatny, poza kryterium wiekowym muszą zostać spełnione następujące warunki:
• Pacjent musi być ubezpieczony lub mieć inny tytuł uprawniający do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych.
• Uprawnienie do całkowitej refundacji musi być uzasadnione medycznie i refundacyjnie, a diagnoza pacjenta musi odpowiadać wskazaniom refundacyjnym.

Uprawnieni do wystawiania recept na leki bezpłatne są:

• lekarze i pielęgniarki udzielający podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) – mogą oni wystawiać recepty na leki bezpłatne zarówno w formie papierowej, jak i elektronicznej;
• lekarze i pielęgniarki udzielający świadczeń zdrowotnych w zakresie ambulatoryjnej opieki specjalistycznej na podstawie umowy zawartej z Narodowym Funduszem Zdrowia – mogą wystawiać recepty wyłącznie w formie elektronicznej;
• lekarze udzielającym świadczeń opieki zdrowotnej w ramach umowy o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z zakresu leczenia szpitalnego w związku z zakończeniem leczenia szpitalnego – również wyłącznie w formie elektronicznej.

Do wystawienia recept na leki bezpłatne nie są uprawnieni lekarze, którzy udzielają świadczeń zdrowotnych komercyjnie, lekarze udzielający świadczeń zdrowotnych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej, świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej, a także lekarze z centrów zdrowia psychicznego i szpitali psychiatrycznych.

Wystawiając receptę z pełną refundacją lekarz lub pielęgniarka zobowiązani są zweryfikować ilość i rodzaj przepisywanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medyczny, przy czym można to uczynić bez konieczności uzyskiwania zgody pacjenta. Ustawodawca przewidział bowiem możliwość dostępu do systemu IKP. Lekarz powinien pamiętać o dwóch kwestiach: po pierwsze, o wskazaniach refundacyjnych, w które musi wpisywać się stan kliniczny adresata ordynacji, a po drugie, o kryterium ilości i rodzaju leków, którymi ma dysponować pacjent. Ilość ta ma realizować cele terapeutyczne, a jednocześnie ma być bezpieczna dla pacjenta. Spełnienie tych warunków jest możliwe do osiągnięcia poprzez mechanizm weryfikacji w systemie P1 w trakcie wystawiania e-recepty dla pacjenta 65+ i 18-.

Powyższe zmiany mają istotne znaczenie dla praktyki lekarzy, dlatego ważne jest, aby zrozumieć nowe przepisy i dostosować się do nich podczas wystawiania recept dla pacjentów. Zachęcam do zapoznania się także z innym moim artykułem na ten temat, który został opublikowany w Biuletynie Wielkopolskiej Izby Lekarskiej, dostępnym tutaj: https://wil.org.pl/recepty/.