Krótko o zmianach przepisów kodeksu cywilnego dotyczących przerwania i zawieszenia biegu terminu przedawnienia roszczeń

Klaudia Juszczak

Zmiany…

W dniu 29 grudnia 2021 r. w Dzienniku Ustaw RP została ogłoszona ustawa z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021 poz. 2459).

Jak będzie?

W art. 121 kodeksu cywilnego dodano dwa kolejne punkty, 5 i 6. Uzupełnią one dotychczasowy katalog przypadków, w których bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu, mianowicie „co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji” (pkt 5), „co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego” (pkt 6).

Usunięcie punktu 3 w art. 123 § 1 kodeksu cywilnego oraz dodanie ww. punktów w art. 121 kodeksu cywilnego powoduje, że złożenie wniosku o zawezwanie do próby ugodowej czy wszczęcie mediacji nie spowodują przerwania, a jedynie zawieszenie biegu przedawnienia.

Zawieszenie a przerwanie biegu przedawnienia

Samo przedawnienie oznacza, że po upływie przewidzianego przepisami terminu podmiot, na którym ciąży obowiązek, np. zapłaty, może skutecznie uchylić się od konieczności zrealizowania tego zobowiązania. Zawieszenie biegu przedawnienia powoduje wstrzymanie tego biegu przez określony czas, tj. czas trwania okoliczności przewidzianych w przepisie prawa. Po ich ustaniu mamy do czynienia z kontynuacją biegu przedawnienia, a okresu trwania tych okoliczności nie dolicza się przy obliczeniu terminu przedawnienia. W praktyce po ustaniu przyczyn zawieszenia czas sprzed wystąpienia okoliczności powodujących zawieszenie oraz czas po ich ustaniu sumują się, a do przedawnienia roszczenia dochodzi, gdy tak zsumowany czas przekroczy termin przedawnienia wskazany w ustawie dla konkretnego roszczenia.

Z kolei przerwanie biegu przedawnienia wywołuje ten skutek, że po przeminięciu okoliczności powodujących przerwanie biegu przedawnienia, biegnie ono na nowo.

Co oznacza zmiana?

Konsekwencją zmiany jest przedłużenie terminu przedawnienia roszczenia jedynie o czas trwania postepowania pojednawczego lub mediacji, a nie, jak to było dotychczas, rozpoczęcie biegu przedawnienia na nowo po zakończeniu ww. postępowania.

Zawieszenie biegu przedawnienia polega na wstrzymaniu rozpoczęcia lub wstrzymaniu dalszego biegu przedawnienia na czas okoliczności wymienionych w art. 121 kodeksu cywilnego.  Co to oznacza? Jeżeli bieg terminu przedawnienia rozpoczął się przed wystąpieniem okoliczności wskazanych w art. 121 kodeksu cywilnego to nie niweczą one rozpoczęcia biegu przedawnienia, jednak przedawnienie nie biegnie przez czas ich występowania. Z kolei, jeżeli okoliczności te zaistniały przed rozpoczęciem biegu przedawnienia, to przez czas ich trwania przedawnienie nie rozpoczyna swojego biegu. Okoliczności te zostaną wskutek omawianej nowelizacji uzupełnione o dodane: czas trwania mediacji oraz czas trwania postępowania pojednawczego wywołanego wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej.

Od kiedy zmiany?

Nowelizacja w omawianym zakresie wejdzie w życie w dniu 30 czerwca 2022 r. Przepisy przejściowe przewidują jednak, że do mediacji oraz postępowań pojednawczych wszczętych i niezakończonych przed tym dniem stosuje się przepisy dotychczasowe. A zatem mediacja i postępowanie pojednawcze, które zostaną wszczęte przed 30 czerwca 2022 r. spowodują przerwanie biegu terminu przedawnienia roszczeń nimi objętych na dotychczasowych zasadach.

Podstawa prawna:

Art. 1, art. 8 Ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2021. 2459).