Czym jest błąd medyczny?

Aleksandra Mazgajska – radca prawny

Osoby wykonujące zawód lekarza lub lekarza dentysty niewątpliwie są odpowiedzialne za udzielanie świadczeń zdrowotnych pacjentom zgodnie z dostępnymi metodami leczenia, aktualną wiedzą medyczną, a także etyką zawodową. Niezastosowanie się do przyjętych w tym zakresie standardów może doprowadzić do popełnienia tzw. błędu medycznego. Warto zatem zrozumieć czym jest błąd medyczny, jakie są jego konsekwencje oraz jakie istnieją metody jego zapobiegania.

Definicja błędu medycznego

Przepisy obowiązującego prawa nie definiują wprost pojęcia – „błąd medyczny” czy „błąd w sztuce lekarskiej”. Za błąd medyczny można ogólnie uznać działanie lub zaniechanie lekarza niezgodne z aktualnym stanem wiedzy i standardami sztuki medycznej w zakresie terapii, diagnozy i zastosowanych metod leczenia, powodujące powstanie szkody u pacjenta i będące z nią w adekwatnym związku przyczynowym.

Istnieje kilka rodzajów błędów medycznych. Możemy wyróżnić:

• błąd diagnostyczny (m.in. rozpoznanie jednostki chorobowej u pacjenta zdrowego);
• błąd terapeutyczny (m.in. zastosowanie niewłaściwej metody leczenia);
• błąd rokowania (m.in. postawienie niewłaściwej prognozy stanu zdrowia pacjenta bez podjęcia odpowiedniego procesu leczenia);
• błąd organizacyjny (m.in. wadliwa organizacja pracy personelu medycznego);
• błąd techniczny (m.in. nieodpowiednie przeprowadzenie określonej czynności leczniczej);
• błąd informacyjny (m.in. nieprzekazanie pacjentowi odpowiednich informacji o jego stanie zdrowia).

Należy podkreślić, że błąd medyczny ze swej istoty jest działaniem lub zaniechaniem nieumyślnym. W zakres pojęcia „błąd medyczny” nie wchodzi umyślne wyrządzenie szkody.

Konsekwencje błędów medycznych

Popełnienie błędu medycznego może rodzić poważne skutki zarówno dla pacjenta, jak i dla personelu medycznego, w tym lekarza oraz samej placówki zdrowotnej.Należy podkreślić, że lekarz za popełnienie błędu medycznego może ponosić konsekwencje prawne m.in. odpowiedzialność cywilną, karną oraz zawodową.

Zasadniczo na gruncie przepisów prawa cywilnego, lekarz może odpowiadać za błąd medyczny, który będzie wiązał się z powstaniem szkody lub krzywdy. Odpowiedzialność lekarza może być rozstrzygana także na drodze karnej, w przypadku gdy błąd medyczny będzie jednocześnie nosił znamiona przestępstwa. W tym zakresie istnieją różne sankcje włącznie z karą pozbawienia wolności w określonych przypadkach. Błąd medyczny może wiązać się również z naruszeniem zasad wykonywania zawodu lub etyki. Wówczas lekarz może zostać pociągnięty do odpowiedzialności zawodowej.

Sposoby zapobiegania błędom medycznym

Osoby wykonujące zawód medyczny, w tym lekarze obawiają się konsekwencji związanych z popełnieniem błędu medycznego w swojej codziennej pracy zawodowej, w tym zwłaszcza ryzyka zapłaty odszkodowania

Warto zatem podejmować różnego rodzaju działania mające na celu zapobieganie powstawaniu błędów medycznych w kontekście pracy całego personelu medycznego.

Do metod zapobiegania błędom medycznym można zaliczyć m.in.:

• regularne szkolenia w zakresie bezpiecznych praktyk i procedur medycznych;
• doskonalenie i wzmacnianie skutecznej komunikacji w zespole medycznym oraz między personelem, a pacjentem;
• wprowadzenie systemów monitorowania jakości opieki zdrowotnej w celu identyfikacji obszarów ryzyka;
• tworzenie kultury bezpieczeństwa, tj. zachęcanie personelu medycznego do otwartej dyskusji na temat błędów i zgłaszania potencjalnych zagrożeń.

Podsumowując, ustalenie czy w danej sytuacji doszło do popełnienia błędu medycznego ma istotne znaczenie w kontekście ewentualnej odpowiedzialności personelu medycznego, w tym lekarza, jak i samej placówki leczniczej. Warto zatem wiedzieć czym jest błąd medyczny, aby podejmować skuteczne działania zapobiegające jego powstawaniu.