Kto sprawuje kontrolę i nadzór nad sposobem prowadzenia działalności leczniczej?

Zgodnie z Ustawą z dnia 15 kwietnia 2011 roku dotyczącą prowadzenia działalności leczniczej kompetencje do przeprowadzenia kontroli działalności podmiotów leczniczych przyznaje się Ministrowi Zdrowia.

W jakim zakresie Minister Zdrowia może zlecać przeprowadzenie kontroli w podmiotach leczniczych?

Minister Zdrowia może zlecić przeprowadzenie kontroli w dwu zakresach:

• pod względem zgodności z prawem,
• pod względem medycznym.

Komu Minister Zdrowia może zlecić przeprowadzenie kontroli w podmiocie leczniczym?

Zgodnie z ustawą Minister Zdrowia może również zlecić przeprowadzenie kontroli innym podmiotom, którymi są:

• wojewoda,
• konsultant krajowy,
• jednostka organizacyjna podległa lub nadzorowana przez Ministra Zdrowia,
• podmioty takie jak: organy samorządów zawodów medycznych, medyczne towarzystwa naukowe, uczelnie medyczne, instytuty badawcze oraz specjaliści z poszczególnych dziedzin medycyny w sytuacji zlecenia na podstawie umowy przeprowadzenia jednorazowej odpłatnej kontroli przez Ministra Zdrowia. Umowa powinna określać przede wszystkim termin przeprowadzenia kontroli, a także wysokość wynagrodzenia za jej przeprowadzenie przez wyżej wymienione podmioty.

Przepisy wskazują również na osobę, która może przeprowadzić kontrolę zleconą przez Ministra Zdrowia konsultantowi krajowemu, organowi samorządów zawodów medycznych, medycznemu towarzystwa naukowemu, uczelni medycznej, instytutowi badawczemu, którą  musi być osoba wykonująca zawód medyczny. Przy czym wojewoda, któremu Minister Zdrowia zlecił kontrolę podmiotu leczniczego, może podzlecać jej wykonanie konsultantowi wojewódzkiemu lub jednostkom organizacyjnym podległym lub nadzorowanym przez wojewodę.

Kontrola działalności podmiotów leczniczych pod względem zgodności z prawem

W ramach kontroli podmiotów leczniczych pod względem zgodności z prawem, uprawniony do jej przeprowadzenia Minister Zdrowia w szczególności dokonuje:

• wizytacji pomieszczeń,
• obserwacji czynności związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w sposób, który nie narusza praw pacjenta,
• kontroli pozyskanej dokumentacji medycznej,
• oceny dokumentacji innej niż dokumentacja medyczna,
• oceny realizacji zadań określonych w regulaminie organizacyjnym w zakresie dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych,
• oceny realizacji zadań w innym zakresie,
• oraz oceny gospodarowania mieniem i środkami publicznymi.

Niektóre z wyżej wymienionych czynności wykonywanych podczas kontroli, ze względu na swoją specyfikę, mogą być realizowane wyłącznie przez osobę, która wykonuje zawód medyczny. Należą do nich:

• działania polegające na obserwowaniu czynności związanych z udzielaniem świadczeń zdrowotnych w sposób nienaruszający praw pacjenta,
• dokonywanie oceny uzyskanej dokumentacji medycznej i oceny realizacji zadań określonych w regulaminie organizacyjnym w zakresie dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych.

Kontrola podmiotu leczniczego musi być przeprowadzana nie tylko pod względem zgodności z obowiązującym prawem, ale również pod względem jej legalności, co oznacza zgodność z aktami wewnętrznymi, umowami, jak również decyzjami administracyjnymi i innymi.

Kto sprawuje nadzór nad podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą?

Nadzór nad podmiotem leczniczym niebędącym przedsiębiorcą sprawuje organ, który stworzył podmiot leczniczy, może nim być:

• samodzielny publiczny zakład opieki zdrowotnej,
• jednostka budżetowa,
• jednostka wojskowa.

Ma on obowiązek nadzorować działalność powołanego przez siebie podmiotu leczniczego niebędącego przedsiębiorcą w zakresie jej zgodności z prawem, statutem i regulaminem organizacyjnym, a także celowości podejmowanych czynności, gospodarności i rzetelności prowadzenia działalności leczniczej. Kontrola i ocena przeprowadzana przez organ założycielski powinna obejmować realizację zadań, które zostały zapisane w regulaminie organizacyjnym oraz statucie w zakresie dostępności i jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych, prawidłowości gospodarowania mieniem placówki leczniczej, a także środkami publicznymi, jak również gospodarkę finansową.

Jeśli podczas kontroli podmiotu leczniczego przeprowadzanej przez organ założycielski podmiotu leczniczego zostaną stwierdzone jakiekolwiek działania kierownika, które są niegodne z prawem,  podmiot tworzący może wstrzymać ich wykonywanie i zobowiązać go do cofnięcia tych działań lub ich zmiany. W sytuacji odmowy wykonania zmian lub ich niewykonania w wyznaczonym terminie, podmiot tworzący rozwiązuje z kierownikiem stosunek pracy lub umowę cywilnoprawną, co w niektórych przypadkach może wymagać wsparcia kancelarii specjalizującej się w prawie medycznym.

 Jak przebiega kontrola podmiotu leczniczego?

Przeprowadzenie kontroli może się odbywać wyłącznie na podstawie upoważnienia, udzielonego kontrolującemu przez Ministra Zdrowia lub podmiot tworzący. Zakres upoważnienia i podmiotu je udzielającego będzie zależeć od tego jaka jednostka ma podlegać kontroli oraz od zakresu tej kontroli. W ramach działań kontrolnych kontrolujący ma prawo:

• wglądu do dokumentów i innych materiałów związanych z działalnością podmiotu leczniczego,
• przeprowadzania oględzin,
• sprawdzania przebiegu określonych czynności,
• żądania od kierownika i pracowników podmiotu leczniczego ustnych i pisemnych wyjaśnień,
• zabezpieczania dowodów.

Natomiast kierownik podmiotu leczniczego jest zobowiązany do:

• przedstawiania na żądanie kontrolującego wszelkich dokumentów i materiałów niezbędnych do jej przeprowadzenia,
• zapewnienia terminowego udzielania wyjaśnień przez pracowników,
• stworzenia warunków i zapewnienia środków niezbędnych do sprawnego przeprowadzenia kontroli,
• sporządzenia na żądanie kontrolującego niezbędnych odpisów, kserokopii lub wyciągów z dokumentów.

Z kontroli sporządza się dokument, tak zwane wystąpienie pokontrolne, w którym przedstawia się kierownikowi zalecenia, nakazujące usunięcie stwierdzonych nieprawidłowości.