Formy zatrudnienia lekarzy w placówce medycznej

Lekarze mogą być zatrudniani w placówkach medycznych w oparciu o umowę o pracę, umowę zlecenia lub na tzw. kontrakcie. Wszystkie powyższe formy wiążą się z pewnymi korzyściami i ograniczeniami zarówno dla lekarzy, jak i zatrudniających ich placówek, stąd też każdy podmiot medyczny indywidualnie ocenia najbardziej korzystne dla siebie rozwiązanie nawiązując stosunki zatrudnienia z personelem medycznym. Czym charakteryzują się poszczególne formy zatrudnienia lekarzy w placówce medycznej i co oznaczają w ich kontekście warunki formalno-prawne oraz warunki handlowe?

Warunki formalno-prawne zatrudnienia lekarzy

W zakresie klasyfikacji form zatrudnienia lekarzy w placówkach medycznych na podstawie warunków formalno-prawnych wyróżniane są trzy podstawowe formy współpracy:

• umowa o pracę,
• kontrakt,
• umowa zlecenia.

Zależnie od wybranej formy zmieniają się nie tylko przepisy, na podstawie których regulowany jest stosunek prawny pomiędzy lekarzem a placówką medyczną, ale także dostępne formy rozliczenia oraz odpowiedzialność cywilna lekarzy i placówek.

Umowa o pracę dla lekarza

Wybór umowy o pracę jest powszechną formą zatrudniania lekarzy w placówkach medycznych. W stosunku takim obowiązują przepisy Kodeksu pracy, zgodnie z którymi lekarz staje się pracownikiem zakładu opieki zdrowotnej, podlega wszystkim obowiązkom i uprawnieniom określonym w kodeksie pracy, a placówka medyczna ma obowiązek zapewnić lekarzowi pracę (wyznaczyć jej czas i miejsce), zgodnie z przepisami wprowadzonymi przez ustawę o działalności leczniczej. Z lekarzem etatowym szpitala czy przychodni może zostać zawarta umowa o zakazie konkurencji. W umowie o pracę ustala się także kwestie dyżurów medycznych, niestandardowe względem podstawowych założeń Kodeksu pracy.

Lekarz pracujący na kontrakcie

Umowy kontraktowe to specyficzny rodzaj współpracy pomiędzy lekarzem a placówką medyczną oparty na prowadzonej przez lekarza zarejestrowanej działalności gospodarczej. Lekarz kontraktowy nie pozostaje pracownikiem szpitala, a jedynie osobą wykonującą zamówione przez szpital usługi. Kontrakty zawierane są najczęściej na czas określony, lekarze mogą liczyć na znacznie wyższe wynagrodzenie i zastosowanie zryczałtowanej formy opodatkowania, ale jednocześnie ponoszą większą odpowiedzialność za wykonywane usługi medyczne.

Kontrakt pozwala też lekarzom na pracę w elastycznych godzinach i w wielu placówkach jednocześnie. Co ciekawe, kontrakty są też korzystne dla szpitali, które mogą liczyć między innymi na niższe koszty działalności czy brak obowiązku udzielania płatnego urlopu wypoczynkowego.

Umowa zlecenia dla lekarzy

Umowa zlecenie powinna, co do zasady, zostać zawarta na wykonywanie ściśle określonych czynności, w tym:

• konsultacji,
• zabiegów,
• dyżurów medycznych,

ale nie może obejmować wykonywania świadczeń zdrowotnych w sposób ciągły i w określonych ramach czasowych. Umowa obejmująca powyższe nosiłaby znamiona umowy o pracę, a więc jej zawarcie mogłoby być uznane za niezgodne z prawem. Dla lekarzy, umowy zlecenia wykorzystywane są najczęściej w sytuacji krótkotrwałego zastępstwa lub dla lekarzy wykonujących w danej placówce pewien, określony zakres czynności medycznych. Choć więc z perspektywy placówki medycznej umowa zlecenia może być korzystniejsza (niższe składki, brak zobowiązania do przydzielania płatnego urlopu), jej zastosowanie posiada swoje ograniczenia.

Warunki handlowe, czyli podział przychodów dla lekarzy

Rozpatrując formy i warunki zatrudnienia lekarzy konieczne jest skupienie się także na tzw. warunkach handlowych, które będą decydowały o wyborze najkorzystniejszej formy zatrudnienia. Wyróżnia się tutaj stawkę ryczałtową oraz podział przychodów, stosowane w zależności od charakteru działalności placówki medycznej.

Stawka ryczałtowa, czyli rozliczenie za godzinę lub etat, opłaca się najbardziej w przypadkach, gdy placówka obsługuje pacjentów abonamentowych lub komercyjnych, gdy lekarze nie będą pracowali „na pusto” – oczekiwali na pacjentów, obsługując zaledwie kilku w ciągu dnia. Podział przychodów stosowany jest w placówkach komercyjnych najczęściej, gdy pacjenci placówki korzystają z jej usług ze względu na konkretnego lekarza oraz w placówkach, które zawarły umowę z NFZ. W ostatnim przypadku stosowana jest umowa podziału punktów, które w zależności od sytuacji danej placówki mogą wypadać na korzyść lekarza bądź placówki.