Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza to, że spadkobierca co do zasady odpowiada za długi spadkowe w ograniczonym zakresie, tj. tylko do wartości ustalonego w wykazie inwentarza albo spisie stanu czynnego spadku.

Nabycie spadku z dobrodziejstwem inwentarza jest zatem rozwiązaniem zdecydowanie bezpieczniejszym dla spadkobiercy niż przyjęcie proste, gdyż obowiązek spłacenia długów ograniczony jest de facto do wysokości aktywów spadkowych (odziedziczonego majątku).

Warto przy tym dodać, że ograniczenie odpowiedzialności za długi jednak nie ma zastosowania, jeżeli spadkobierca:

• podstępnie pominął w wykazie inwentarza bądź podstępnie nie wskazał do spisu inwentarza przedmiotów należących do spadku lub przedmiotów zapisów windykacyjnych;
• podstępnie wskazał w wykazie inwentarza lub podstępnie podał do spisu inwentarza długi nieistniejące.

Zachowek należy się zstępnym, małżonkowi oraz rodzicom spadkodawcy, którzy byliby powołaniu do spadku z ustawy.

Zachowek zatem nie przysługuje przykładowo rodzeństwu spadkodawcy czy też dzieciom rodzeństwa spadkodawcy, choćby nawet łączyła ich bardzo silna więź emocjonalna ze zmarłym.

Warto dodać, że również m.in. małżonkowi zmarłego spadkodawcy zachowek się nie należy, jeżeli prawomocnie orzeczono separację lub rozwód pomiędzy małżonkami.

Zachowku nie otrzymają także osoby uznane za niegodne dziedziczenia.

Jeżeli uprawniony do zachowku jest niezdolny do pracy (trwale) albo jeżeli zstępny uprawniony jest małoletni – należy mu się dwie trzecie wartości udziału spadkowego, który by mu przypadł w ramach dziedziczenia ustawowego, w innych natomiast przypadkach – połowa wartości tego udziału.

Udziały w spółce z o.o. co do zasady podlegają dziedziczeniu na zasadach ogólnych, tak jak każdy inny składnik majątkowy.

Spadkobierca zmarłego wspólnika wstępuje do spółki w miejsce spadkodawcy z mocy prawa, o ile umowa spółki nie stanowi inaczej. Należy bowiem dodać, że wspólnicy spółki w umowie mogą ograniczyć lub wyłączyć wstąpienie spadkobierców do spółki, przy czym w takim przypadku umowa spółki powinna określać warunki spłaty spadkobierców niewstępujących do spółki, pod rygorem bezskuteczności ograniczenia lub wyłączenia.

Udziały w spółce z o.o. można nabyć zarówno w drodze dziedziczenia ustawowego, jak i w drodze dziedziczenia testamentowego.

W testamencie notarialnym można zapisać konkretne rzeczy/przedmioty oznaczonym osobom poprzez zapis windykacyjny.

Zgodnie z art. 981[1] KC przedmiotem zapisu windykacyjnego może być:

• rzecz oznaczona co do tożsamości, a więc posiadająca cechy, które pozwają ją odróżnić od innych np. motor oznaczony konkretymi tablicami rejestracyjnymi;
• zbywalne prawo majątkowe np. prawa autorskie majątkowe;
• przedsiębiorstwo lub gospodarstwo rolne;
• ustanowienie na rzecz zapisobiercy użytkowania lub służebności;
• ogół praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej.

Należy pamiętać, że zastosowanie zapisu windykacyjnego jest możliwe wyłącznie w testamencie sporządzonym w formie aktu notarialnego.

Wbrew pozorom nie każdy może sporządzić ważny testament.

Sporządzić i odwołać testament może osoba mająca pełną zdolność do czynności prawnych (art. 944 § 1 KC), a więc osoba pełnoletnia, która nie jest ubezwłasnowolniona częściowo lub całkowicie.

Powyższy wymóg jest bardzo istotny, bowiem wpływa na ważność testamentu.

Poza tym przepisy prawa wprowadzają zakaz sporządzania i odwołania testamentu przez przedstawiciela, a co za tym idzie w przedmiotowym zakresie obowiązuje zasada samodzielnego i osobistego działania testatora.

Jeżeli chcemy rozrządzić swoim majątkiem na wypadek śmierci możemy to zrobić jedynie poprzez testament.

Testament może zawierać rozrządzenia tylko jednego spadkodawcy, a więc nie można sporządzić testamentu wspólnego np. dwóch osób, bowiem taki testament będzie nieważny.

Istnieje kilka rodzajów testamentów:

1. testamenty zwykłe:

• własnoręczny (holograficzny),
• notarialny,
• allograficzny,

2. testamenty szczególne:

•  ustny,
• podróżny,
• wojskowy.

Poszczególne formy testamentu różnią się od siebie m.in. formą i wymogami, jednakże – przy spełnieniu wszystkich przewidzianych przez przepisy prawa przesłanek – mają taką samą moc prawną. 

Najmniej sformalizowany jest testament własnoręczny (holograficzny). Aby ten testament był ważny wystarczy napisać go w całości pismem ręcznym, podpisać oraz opatrzyć datą. Ważne by pamiętać o wszystkich trzech powyższych przesłankach. 

Wydziedziczenie to de facto pozbawienie prawa do zachowku.

Spadkodawca może wydziedziczyć w testamnecie zstępnych (dzieci, wnuki, prawnuki itd.), małżonka oraz rodziców, w przypadku gdy uprawniony do zachowku:

• wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego,
• dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci,
• uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Co istotne, przyczyna wydziedziczenia powinna zostać określona w treści tesmamentu.

Poza tym należy dodać, że w sytuacji gdy spadkodawca przebaczył uprawnionemu do zachowku, nie może go wydziedziczyć. 

Jeżeli nie chcemy dziedziczyć spadku po zmarły spadkodawcy możemy spadek odrzucić.

Jest to możliwe, jeżeli złożymy oświadczenie o odrzuceniu spadku w ciągu 6 miesięcy od chwili dowiedzenia się o tytule swojego powołania, w sposób przewidany przez przepisy prawne. Wówczas zostajemy wyłączeni od dziedziczenia, tak jakbyśmy nie dożyli otwarcia spadku.

Wówczas spadek po zmarłym spadkodawcy przechodzi na kolejnych spadkobierców ustawowych, którzy również powinni złożyć oświadczenie o odrzuceniu spadku, jeżeli spadku nie chcą odziedziczyć. Jeżeli są to np. nasze małoletnie dzieci to, aby odrzucić spadek w ich imieniu (np. z uwagi na okoliczność, że w skład spadku wchodzą same długi po zmarłym), trzeba uzyskać w tym zakresie zezwolenie sądu opiekuńczego.